Gerilim kaynaklı gelişebilir! İrritabl bağırsak sendromu nedir?

Oldukça sık bir durum olup toplumun yüzde 5-10’unu etkiliyor. Bayanlarda erkeklere nazaran, gençlerde ise yaşlılara nazaran daha sık görülen hastalığın beraberinde; depresyon, anksiyete, fibromiyalji, jinekolojik ve mesane sorunları, baş ağrısı ve kronik yorgunluk üzere bağırsak dışı semptomları da bulunabiliyor.

İrritabl bağırsak sendromunun meydana geliş düzeneği hayli karmaşıktı; hudut sistemi değişiklikleri, bağırsak çok hassaslığı, bağırsak hareketlerinde bozulma, bağırsak bakteri kompozisyonunda değişiklikler, genetik ve psikososyal gerilim üzere pek çok faktörün rol oynadığı düşünülmektedir.

Karında gaz ve şişkinlik en yayığın şikayetler arasında

İrritabl bağırsak sendromu hastalarında ishal, kabızlık, ishal-kabızlık atakları bulunabilir. Karında gaz ve şişkinlik çok yaygındır. İrritabl bağırsak sendromu tanısı, altta yatan organik hastalıkların dışlanması ile konulur.

Yaşın 50’nin üzerinde olması, kanlı dışkılama, gece ishali, kilo kaybı, demir eksikliği anemisi, ailede Crohn hastalığı, ülseratif kolit yahut ailede kolorekral kanser varlığında acil kolonoskopi yapılmalıdır.

Tedavi ile şikayetler ve hastane müracaatları azalırken hayat kalitesi artmaktadır. Sağlam bir hasta-hekim bağlantısı İBS tedavisinde muvaffakiyetin en kıymetli anahtarıdır. Kâfi hasta eğitimi tedavinin birinci evresini oluşturmaktadır. Hayat stili ve diyet değişikliği yararlı olabilmektedir.

Küçük ve sistemli öğünler, bilinen tetikleyici besinlerden kaçınmak ve alkol ve kafein tüketiminin azaltılması önerilir. Fermente olabilen oligo-, di- ve mono-sakaritler ve polioller (FODMAP’ler) birtakım meyvelerde, yapay tatlandırıcılarda, baklagillerde ve yeşil sebzelerde yüksek düzeylerde bulunur.

Yaşam formunda değişiklikler yapılmalı

İrritabl bağırsak sendromlu hastalarda FODMAP içeren besinlerin tüketimi ile ince bağırsak su içeriğinde ve bağırsak hacminde artış ile şikayetlerde artma olabilmektedir. FODMAP içeren besinlerin kısıtlanması ile birtakım hastalarda şikayetlerde azalma sağlanabilmektedir. Lakin pek çok besin kısıtlaması gerektirmesi nedeni ile uygulaması epey zordur. Ömür şekli ve diyet ile aktif karşılık alınamayan olaylarda ilaç tedavisi uygulanır. Kabızlık, ishal, karın ağrısı, karın şişliğine yönelik gerekli tedavi verilir.

İrritabl bağırsak sendromu, kronik yani uzun periyodik bir hastalıktır. Hastaların yüzde 30-50’si stabil seyreder; yüzde 2-18’inde şikayetler artarken, yüzde 12-38’inde güzelleşme görülür. İrritabl bağırsak sendromu kanser riskini artırmaz, hastanın hayat müddetini etkilemez lakin en az organik hastalıklar kadar hayat kalitesini etkileyebilir.